بازار تحول دیجیتال در صنعت نفت و گاز – رشد، روندها، تأثیرات کووید-19 و پیش‌بینی‌ شرایط آینده (2027 – 2022)

انتظار می‌رود بازار تحول دیجیتال در صنعت نفت و گاز در طی سال‌های 2021 تا 2026، نرخ رشد ترکیبی سالیانه 10% را تجربه نماید. تحول دیجیتال یکی از روندهای کلیدی صنعت نفت و گاز در جهان از دهه گذشته بوده است. این تحول به عملیات کمک می نماید تا با استفاده از فناوری‌های پیشرفته دیجیتال نظیر هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، کلان داده ها کارایی خود را افزایش داده و در نتیجه فرصتهای جدیدی را پیش روی خود بگشاید. به عنوان مثال فناوری همزاد دیجیتال (Digital Twin) به وضوح کارایی نگهداری پیش‌بینانه دارایی‌های حیاتی را بهبود می‌بخشد و در نتیجه نیاز به حضور کارگران در بخش های تاسیسات و  قرار گرفتن در معرض مواد خطرناک را کاهش می دهد.

علی رغم افزایش اهمیت نفت و گاز در بخش انرژی و تمرکز شرکتهای فعال در این صنعت بر بهبود کارایی و کاهش زمان توقفات، سود این شرکتها عمدتاً به دلیل نوسانات قیمت نفت در سطح جهانی از سال 2014 روند نزولی به خود گرفته است. با این حال، با افزایش نگرانی‌ها در مورد اثرات زیست‌محیطی تولید و مصرف انرژی، شرکت‌ها فعالانه به دنبال نوآوری در استراتژی‌ها و اهداف خود هستند و در عین حال بازخوردهای منفی زیست محیطی را کاهش می‌دهند.

علاوه بر این، قیمت نفت از زمانی که در اکتبر 2018 در ایالات متحده به بالاترین سطح چهار سال اخیر خود یعنی بالای 76 دلار در هر بشکه رسید، 40 درصد کاهش یافته است. این موضوع نگرانی‌هایی را برای شرکت‌های نفت و گاز ایجاد کرده است. از این رو، شرکت‌های حوزه نفت و گاز در حال آزمایش فناوری‌های پیشرفته برای افزایش کارایی و درآمد خود هستند. با استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی در عملیات نفت و گاز، شرکت‌ها قادر خواهند بود الگوریتم‌هایی را برای هدایت عملیات در خشکی و کف اقیانوس طراحی کنند.

به عنوان مثال، اولین مخزن ملی داده نفت و گاز بریتانیا، که در مارس 2019 راه اندازی شد، از هوش مصنوعی برای تفسیر داده ها استفاده می نماید. این کار به کشف منابع جدید نفت و گاز و تولید بیشتر از زیرساخت های موجود کمک می کند.

 در عین حال، استفاده از تجهیزات نظارتی و کنترلی مانند اینترنت اشیا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که صنعت را از طریق خودکارسازی و بهینه‌سازی فرآیندها و حذف ریسک‌های مرتبط از جمله مسائل ایمنی و تنظیم گری و همچنین فراهم نمودن دسترسی از راه دور به واسطه امکان نظارت مستمر، به سمت دیجیتالی شدن هرچه بیشتر هدایت نمایند.

روندهای کلیدی بازار

انتظار می رود که بخش پایین دستی سهم عمده بازار را به خود اختصاص دهد. تحول دیجیتال به عنوان یکی از نوآوری های اصلی در هدایت عملیات پایین دستی صنعت نفت و گاز مورد استفاده قرار خواهد گرفت. شرکت ها نیز بر افزایش استفاده از دارایی ها از طریق افزایش کارایی تولید کارخانه ها تمرکز می کنند.

عملیات پایین دستی شرکت های نفت و گاز، اعم از پتروشیمی و پالایش، همواره از فناوری برای بهبود عملیات خود استفاده کرده است. این شرکت ها رویکردهای نوآورانه ای را توسعه داده و اتخاذ کرده اند که فرآیندهای پیچیده را مدیریت کرده و داده ها را برای بهبود عملکرد تفسیر می کند. با توجه به فشار استراتژیک بسیاری از شرکت ها برای گسترش عملیات پایین دستی زنجیره ارزش نفت و گاز، به ویژه پتروشیمی، انتظار می رود تغییر مداوم به سمت دیجیتالی شدن، پتانسیل بیشتری را ارائه دهد.

زمینه اصلی نگرانی برای فروشندگان این است که چگونه هزینه های تعمیر و نگهداری را پیش بینی و از آن جلوگیری کرده و یا این هزینه ها را کاهش دهند. راه‌حل‌های خودکار که برای ابزارهای برنامه‌ریزی تعمیر و نگهداری استفاده می‌شوند، از مدیریت عملکرد اپلیکیشن و شبیه‌سازی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و می‌توانند به راحتی به یک سیستم عملیاتی موجود اضافه شوند. علاوه بر این، ارتقاء سیستم‌های حسگر، برای ایجاد امکان نگهداری پیش‌بینی‌کننده و تجویزی بهتر، می‌تواند به بازده عملیاتی طولانی‌مدت منجر شود.

چندین شرکت نفت و گاز در عملیات خود به فناوری هایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، کلان داده ها و سایر موارد برای بهبود عملیات خود متکی هستند. برای مثال، کسب‌وکار تجاری پایین‌دستی شل، که مسئول تامین نفت و گاز برای مصرف‌کننده نهایی است، از فناوری هوش مصنوعی برای پیش‌بینی تقاضای مصرف‌کننده برای فرآورده‌های نفتی، اندازه‌گیری کمبود عرضه و توصیه ترکیبی از نفت برای فرآیند پالایش استفاده می‌کند.

آسیا و اقیانوسیه سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده است

در چند سال اخیر علی رغم کاهش قیمت نفت خام، ظرفیت پالایش در منطقه بین سال‌های 2014 تا 2019 رشد بی‌سابقه‌ای داشته است. بر اساس گزارش سال 2019 منتشر شده توسط BP Statistical Review of World Energy، این منطقه دارای بالاترین ظرفیت پالایش نفت است. در سال 2018، ظرفیت پالایش در جهان، تقریباً 34.75 میلیون بشکه در روز  برآورد شده است.

با توجه به زمان‌های طولانی و هزینه‌های هنگفت سرمایه در تولید نفت و گاز، بازیگران اصلی این صنعت به دنبال کسب مزیت رقابتی از طریق فناوری های تحول‌آفرین مانند هوش مصنوعی هستند. به عنوان مثال، وودساید (WoodSide)،بزرگترین تولیدکننده گاز طبیعی استرالیا، از IBM Watson برای اجرای الگوریتم های هوش مصنوعی و جستجوی بیش از 25 میلیون سند، بازیابی محتوا و مقایسه با عملکرد گذشته و ارائه اطلاعات مرتبط به هر کسی که در این کسب و کار فعال است، استفاده می نماید.

کشورهایی مانند چین، هند، ژاپن و کره جنوبی یکی از فعال ترین بخش های نفت و گاز پایین دستی در منطقه را دارند که مجموعا بیش از 78 درصد ظرفیت پالایش نفت را بر عهده دارند. پالایشگاه های قابل توجهی که عمیقاً با واحدهای تولید پتروشیمی ادغام شده اند در منطقه آسیا و اقیانوسیه واقع شده اند.

همچنین کشورهایی مانند سنگاپور بیش از 10 درصد ظرفیت پالایشگاهی را در طی یک سال به دست می آورند. این اتفاق زمینه لازم برای گسترش پالایشگاه های فعلی را فراهم می کند و احتمالاً انتظار پروژه های جدید تقاضای تحول دیجیتال را افزایش دهند.

علاوه بر این، پترو چین، شرکت پیشرو در آسیا، اعلام کرده است که میدان نفتی داکینگ این شرکت که هدف آن دستیابی به 50 میلیون تن تولید پایدار برای 20 سال است، با فعال کردن فناوری‌هایی مانند محاسبات ابری، کلان داده ها، اینترنت اشیاء و غیره، تحول دیجیتال را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

با این حال، شیوع کووید 19، تولید جهانی نفت را با مشکل مواجه کرده و بدین ترتیب نمی توان با اطمینان اعلام نمود که کشور چین در این صنعت تا کجا پیش خواهد رفت. عنوان مثال، Carbon Brief گزارش داده است که تولید پالایشگاه های نفت فعال در استان شاندونگ از 71.4 درصد در دسامبر 2019 به 38.9 درصد در فوریه 2019 کاهش یافته است.

چشم انداز رقابتی

بازار جهانی تحول دیجیتال در صنعت نفت و گاز بسیار رقابتی است و از چندین بازیگر اصلی تشکیل شده است. از نظر سهم بازار، تعداد کمی از بازیگران اصلی در حال حاضر بر بازار تسلط دارند. این بازیگران اصلی با سهم برجسته در بازار بر گسترش پایگاه مشتریان خود در کشورهای خارجی تمرکز دارند. این شرکت ها از ابتکارات مشارکتی استراتژیک، خریدها برای افزایش سهم بازار و افزایش سودآوری خود استفاده می کنند.

اکتبر 2019 – IBM مجموعه جدیدی از زنجیره تامین یکپارچه را معرفی کرد که با Watson AI و Blockchain IBM تعبیه شده است و دسترسی آن برای توسعه دهندگان باز است تا به سازمان ها کمک کند زنجیره های تامین خود را هوشمندتر، کارآمدتر نموده و بهتر بتوانند تصمیمات لازم را برای تطبیق با اختلالات و فرصت ها اتخاذ کنند.

سپتامبر 2019- اشنایدر الکتریک خبر راه اندازی سیستم قدرت و فرآیند ساختار زیست محیطی خود را در هند به منظور افزایش کارایی و افزایش سود در بخش نفت و گاز اعلام کرد. این شرکت قصد دارد با کاهش 20 تا 30 درصدی OpEx و CapEx به نوسانات بخش نفت و گاز پاسخ دهد. این سیستم، کاربران نهایی را قادر می سازد تا دارایی هایی که هسته پروژه ها را شکل می دهند را به دارایی های عملیات متصل نمایند. علاوه بر این، این شرکت همچنین با مایکروسافت برای ایجاد راه حل های مبتنی بر اینترنت اشیا همکاری کرده است.

منبع : گزارش روندهای تحول دیجیتال در صنعت نفت و گاز، ترجمه شده توسط محمد نثاری – دپارتمان تحول دیجیتال شرکت فرا