ذهنیت دیجیتال چیست؟ 6 بعدی که ذهنیت دیجیتال را تعریف می کند.

چند سالی است که اصطلاح “ذهن دیجیتال” بخشی جدایی ناپذیر از مقالات موجود در رسانه های اجتماعی و ادبیات کسب و کار شده است. اما واقعیت پشت آن چیست و چرا داشتن ذهنیت دیجیتالی مهم است؟

امروزه کارکردن صرف با آخرین فناوری های موجود دیگر کافی نیست. شیوه کار و تفکر نیز باید تغییر کند. دیجیتالی شدن قواعد بازی و فرصت های جدیدی را ارائه می دهد. کسان  در عصر دیجیتال پیروز خواهند شد که محیط جدید را درک کنند.

نیک جو، مدیرعامل ING آلمان، تأکید می کند که: برای تحول دیجیتال، تمرکز محض بر فناوری جدید و یادگیری مهارت های جدید فناورانه (به اصطلاح مهارت های سخت) دیگر کافی نیست، بلکه در درجه اول طرز فکر، به اصطلاح ذهنیت دیجیتال است که اهمیت دارد.

ذهنیت به ویژگی های شخصیتی اطلاق می شود که می توانند در دراز مدت تغییر کنند و بنابراین بین نگرش و ویژگی های شخصیتی غیرقابل تغییر قرار می گیرند. طرز فکر یک موضع در مورد یک موضوع خاص (به عنوان مثال، دیجیتالی شدن) نیست، زیرا نگرش ها می توانند خیلی سریع تغییر کنند. به عنوان مثال، فرد می تواند صبح ها نسبت به قهوه نگرش مثبت داشته باشد (میل به قهوه برای شروع روز) و نگرش منفی نسبت به قهوه در نیمه شب (رد شدن به این دلیل که هنوز می خواهد بخوابد). بنابراین، نگرش به قهوه تنها به دلیل یک تغییر در شرایط محیطی (در این مورد، تغییر در زمان روز) تغییر کرد. اما طرز فکر به این سرعت تغییر نمی کند. در عین حال، ذهنیت یک ویژگی شخصیتی نیست که تغییر ناپذیر باشد. این موضوع به این دلیل است که ذهنیت را می توان در دراز مدت توسعه داد و تغییر داد، اما تنها از طریق توسعه/یادگیری پایدار و مستمر.

آیا اکنون لازم است که همه دانش برنامه نویسی را فرا بگیرند؟

در بحث فعلی در مورد تحول دیجیتال، مردم اغلب نه تنها در مورد طرز فکر، بلکه در مورد “ذهنیت دیجیتال” یا “ذهن دیجیتال” صحبت می کنند. آیا این بدان معناست که همه باید به عنوان مثال بتوانند برنامه نویسی کنند تا در تحول دیجیتال موفق باشند؟ قطعا خیر. ذهنیت دیجیتال در مورد مهارت های دیجیتال، مانند زبان های برنامه نویسی یا دانش نرم افزار نیست، بلکه در مورد ویژگی های شخصیت در ابعادی است که برای موفقیت در تحول دیجیتال بسیار مهم است. بنابراین، این ابعاد ویژگی‌های شخصیتی هستند که البته قبل از دیجیتالی شدن وجود داشتند، اما اکنون به شکل دیگری به موضوع مرتبط می شوند. این ویژگی‌های شخصیتی یا گرایش‌های رفتاری مستقیماً قابل مشاهده نیستند و نحوه تفکر، احساس و عمل ما را در زمینه‌های اجتماعی و ابزاری تحول دیجیتال ساختار می‌دهند. با این حال، این ویژگی‌های شخصیتی (ذهن دیجیتال) تنها تأثیری بر رفتار در تحول دیجیتال نیستند، بلکه تحت تأثیر شرایط محیطی (به عنوان مثال، شرایط چارچوب سازمانی) هستند و تا حدی آگاهانه تعدیل می‌شوند (مثلاً از طریق تجربیات یادگیری). بنابراین می توان بیان کرد که ذهنیت دیجیتال ویژگی های شخصیتی را خلاصه می کند که برای تحول دیجیتال مرتبط است و می تواند در دراز مدت تغییر کند.

ذهنیت دیجیتال – تعریف علمی

تعریف زیر از نظر علمی به مفهوم ذهنیت دیجیتال نزدیک می شود:

ذهنیت دیجیتال را می‌توان به عنوان ویژگی‌های شخصیتی یا گرایش‌های رفتاری تعریف کرد که مستقیماً قابل مشاهده نیستند و به‌طور قابل‌توجهی تفکر، احساس و عمل را در زمینه‌های اجتماعی و ابزاری تحول دیجیتال ساختار می‌دهند. با توجه به الزامات دگرگونی دیجیتال، شش ویژگی شخصیتی حیاتی برای موفقیت را می توان شناسایی کرد که یک طرز فکر دیجیتال را توصیف می کند، به ویژه در زمینه مرتبط با کار:

• باز بودن و چابکی

• فعال بودن

• خلاقیت و انگیزه طراحی

• مشتری مداری

• قوای انتقادی

• نگرش باز در مواجهه با شکست

شش بعد ذهنیت دیجیتال

در یک مطالعه علمی در مقیاس بزرگ که از نوامبر 2017 در منطقه DACH در حال اجرا است، در مجموع شش بعد برای ذهنیت دیجیتال شناسایی شده است. این ابعاد همه دوقطبی هستند (به عنوان مثال، باز بودن و چابکی در مقابل پایداری). این موضوع به این دلیل است که ویژگی‌های شخصیتی بسیار پیچیده و گسترده هستند و نمی‌توان بین حال (در این مثال، چابک) و غایب (در این مثال، غیر چابک) تمایز قائل شد. زیرا نه تنها سیاه و سفید در شخصیت ما وجود دارد، بلکه سایه های بی شماری از خاکستری وجود دارد. از طریق قطب مخالف مربوطه، بسیاری از سایه های خاکستری ممکن می شود، که بنابراین شخصیت را با دقت بیشتری به تصویر می کشد.

در ادامه شش بعد ذهنیت دیجیتال با توضیح مختصری ارائه شده است:

• گشودگی و چابکی در مقابل پایداری: این بعد ذهنیت دیجیتالی نحوه رفتار افراد را هنگام مواجهه با فرصت های توسعه دیجیتال جدید یا ناآشنا توصیف می کند.

• جهت گیری کنش پیشگیرانه و کارآفرینانه در مقابل واکنش پذیری و موقعیت گرایی: این بعد ذهنیت دیجیتال میزان انگیزه افراد را برای پیشبرد فعالانه شرکت با نگاهی به زمینه کلی سازمان توصیف می کند.

• خلاقیت و انگیزه طراحی در مقابل وفاداری فرآیند: این بعد ذهنیت دیجیتال میزان توانایی افراد را برای ایجاد و شروع نوآوری های معنادار توصیف می کند.

• مشتری مداری در مقابل وظیفه محوری و سازمان محوری: این بعد ذهنیت دیجیتالی میزان ادغام دیدگاه مشتری در یافتن راه حل جدید را توصیف می کند.

• جهت گیری نقد در مقابل هماهنگی: این بعد ذهنیت دیجیتال میزانی را توصیف می کند که افراد تا چه حد می توانند نگاهی انتقادی به اقدامات خود و دیگران داشته باشند تا بهینه سازی سازنده را آغاز کنند.

• برخورد آشکار با شکست در مقابل اجتناب از شکست: این بعد ذهنیت دیجیتالی میزان آمادگی افراد برای مقابله آشکار با شکست را توصیف می کند.

یک ذهنیت دیجیتال کامل وجود ندارد، اما جلوه های متفاوتی از ذهنیت دیجیتال وجود دارد که همگی دارای نقاط قوت و ارزش هستند و به درجات مختلف در سازمان ها و نقش های مختلف مورد نیاز هستند.

پتانسیل های اقتصادی ذهنیت دیجیتال

ذهنیت دیجیتال فقط به معنای خوب بودن در تحول دیجیتال نیست، بلکه پایه و اساس یک تحول دیجیتالی پایدار و موفق است. در یک مطالعه متا در تابستان 2020، پتانسیل اقتصادی و کارآفرینی ابعاد فردی ذهنیت دیجیتال مورد بررسی قرار گرفت و نتایج ذیل کسب گردید:

به عنوان مثال، بعد ذهنیت دیجیتال، جهت گیری اقدام پیشگیرانه و کارآفرینی، 6.8 میلیارد یورو پتانسیل ایجاد ارزش برای شرکت های کوچک و متوسط آلمانی در 8 سال دارد. علاوه بر این، این بعد به تنهایی توانایی افزایش موفقیت شرکت را تا 12.5٪ دارد.

با این حال، عواملی مانند رضایت شغلی نیز به طور مثبت تحت تأثیر ابعاد ذهنیت دیجیتال است. تحقیقات نشان داده است که ابعاد ذهنیت خلاقیت و طراحی انگیزه و برخورد آشکار با شکست می تواند رضایت شغلی را تا 20 درصد افزایش دهد.

این ارقام به وضوح نشان می دهد که ذهنیت دیجیتال یک عامل موثر اقتصادی مهم برای یک تحول دیجیتال موفق است.

گردآوری توسط محمد نثاری – دپارتمان تحول دیجیتال شرکت فرا